Prognoses van energie en emissies van houtkachels en haarden in woningen tot 2040

Houtverbranding door huishoudens (consumenten) is in Nederland equivalent aan ca. 11 PJ aan nuttige warmte voor ruimteverwarming van woningen, waarvoor ca 16 PJ aan hout nodig is (CBS, 2024). Tevens is houtverbranding door consumenten echter ook een belangrijke bron van luchtverontreiniging door fijnstof en PAK. Voor de Klimaat- en energieverkenning 2024 (KEV; PBL, TNO, CBS en RIVM 2024) en de Emissieramingen Luchtverontreinigende stoffen 2025 (ERL; PBL en RIVM 2025) is een prognose gemaakt van het houtverbruik en resulterende emissie van broeikasgassen en luchtvervuilende stoffen. In de vorige KEV-projectie voor houtstook die opgesteld was in 2020 (voor de gascrisis) werd voor de periode na 2018 een relatief constante stookhoutconsumptie verondersteld voor de toekomst. De hoge gasprijzen in 2021 en 2022 hebben echter geleid tot het stoken van meer hout en hiervoor is ingeschat dat de houtconsumptie is gestegen met 6% in 2021 t.o.v. 2020 en 11% in 2022 t.o.v. 2021. Recentelijk is de mogelijke stijging in het houtverbruik als gevolg van hoge gasprijzen min of meer bevestigd (zij het kwalitatief) door CBS onderzoek (CBS, 2023). In dit CBS onderzoek, gaf 30% van de geënquêteerden aan dat zij meer hout zijn gaan stoken in de afgelopen 12 maanden, waarvan 84% dit doet vanwege de hoge gasprijs. Daarnaast gaf 19% aan minder hout te zijn gaan stoken vanwege diverse redenen. Het is onbekend hoeveel hout de geënquêteerden meer of minder zijn gaan stoken. Omdat het houtverbruik onzeker is, zijn er voor de prognoses van het houtverbruik naar 2040 Figuur 1.1) die geschikt zijn voor de KEV en de onzekerhedenanalyses daarin:
- Midden: Het houtverbruik vanaf 2022 blijft constant.
- Hoog: Het houtverbruik neemt nog verder toe als gevolg van de verschillen in prijs van hout en aardgas.
- Laag: Het houtverbruik neemt af, bijvoorbeeld als gevolg van maatschappelijke druk op bezitters van houtkachels om minder of niet meer te stoken.
Bij deze 3 scenaio's is het effect van warmere winters door toekomstige klimaatverandering meegenomen, waardoor de warmtevraag lager is en daarmee het geprognosticeerde houtverbruik lager wordt. Voor de emissie uit het stoken van hout, is ook de ontwikkeling van het Nederlandse kachelpark van belang. Sinds 2022 moeten nieuw verkochte kachels aan het Europese Ecodesign keurmerk voldoen en in eerdere jaren voldeden veel in Nederland verkochte kachels al aan het Duitse DIN+ of het eerdere TNO-MEP keurmerk. Deze typen kachels hebben bij juist gebruik een significant lagere emissie van luchtverontreinigende stoffen dan open haarden of conventionele ongekeurde kachels. Door natuurlijke vervanging van oude conventionele (niet-gekeurde) toestellen door nieuwe (gekeurde) toestellen, treedt een geleidelijke verjonging van het kachelpark op met een steeds lager wordende gemiddelde emissiefactor voor luchtverontreinigende stoffen als gevolg.