Eigen bijdrage en gebitssanering ; onderzoek naar effecten van afschaffing van de eigen bijdrage van jeugdige ziekenfondsverzekerden aan de vergoeding van kosten van gebitssanering

Jeugdige ziekenfondsverzekerden van 13 tot 19 jaar die niet regelmatig de tandarts bezoeken, moeten, indien zij hun gebit willen laten 'saneren', 50% van de kosten, tot een maximum van 500 gulden, zelf betalen. Verondersteld wordt dat deze regeling een stimulans is voor verzekerden met een gesaneerd gebit om regelmatig naar de tandarts te gaan. Daar staat tegenover dat de bijbetaling voor verzekerden met een niet-gesaneerd gebit een belemmering zou kunnen vormen zich tandheelktmdig te laten behandelen. Op grond hiervan wordt wel aangenomen dat afschaffing van de eigen bijdrage jongeren uit de laatstgenoemde categorie zou Icunnen stimuleren het gebit te laten saneren. Met het doel de hiervoor genoemde veronderstellingen te toetsen, wordt in Noord-Limburg een onderzoek uitgevoerd met de volgende vraagstelling:
- Wat is het effect van het afschaffen van de eigen bijdrage op het verkrijgen van een saneringsbewijs door ongesaneerde 13-19-jarige ziekenfondsverzekerden? - Wat is het effect van het afschaffen van de eigen bijdrage op het behouden van een saneringsbewijs door 13-19-jarige verzekerden die reeds gesaneerd zijn? Het onderzoek is experimenteel van aard. Twee interventies worden onderscheiden, die elk in één subregio van Noord-Limburg werden gerealiseerd; één subregio, waar niet werd geïntervenieerd, diende als controle. In subregio A (Venlo en omgeving) is de eigen bijdrage vanaf 1 juni 1994 voor een periode van twee jaar afgeschaft. Alle jongeren van 13 tot en met 18 jaar die op dat moment verzekerd waren bij Zorgverzekeraar VGZ, werden hiervan door middel van een brief op de hoogte gebracht. In de subregio's B en C (respectievelijk Horst en omgeving en Venray en omgeving) werd de eigen bijdrage niet afgeschaft. In subregio B ontvingen verzekerden in de genoemde leeftijdsklasse een brief waarin werd vermeld dat degenen van wie het gebit niet gesaneerd is, de kosten van tandheelkundige behandeling voor een deel zelf moeten betalen. Zowel in regio A als in regio B wordt vanuit de GGD Noord-Limburg op scholen voor voortgezet onderwijs voorlichting gegeven over het belang van gebitssanering. In subregio C ontvingen jeugdige verzekerden geen brief en wordt op de scholen aan tandheelkundige voorlichting geen extra aandacht besteed. In het voorliggende rapport wordt de eerste onderzoeksvraag beantwoord voor de eerste vijf maanden na de verzending van de brieven aan verzekerden in de regio's A en B. In subregio A, waar de eigen bijdrage tijdelijk is afgeschaft, blijkt dat ruim 5% van de aanvankelijk ongesaneerden het gebit heeft laten saneren. In de regio's B en C betrof dit respectievelijk 1 en 2% van de ongesaneerde verzekerden. Het verschil tussen subregio A enerzijds en de subregio's B en C anderzijds is statistisch significant, dat tussen de subregio's B en C niet. In vergelijking met het gemiddelde aantal nieuw-gesaneerden per maand tijdens een periode van acht maanden in 1993, dus vóór het experiment startte, was het aantal nieuw gesaneerden in regio A gedurende de eerste vijf maanden van de experimentele fase significant hoger. De kosten van sanering in regio A bedroegen gemiddeld ongeveer ƒ 280 per nieuw-gesaneerde. Indien de bijbetaling niet was afgeschaft, zouden de verzekerden hiervan gemiddeld ƒ 124 zelf hebben moeten betalen. Geconcludeerd kan worden dat het effect van de genomen maatregelen tijdens de eerste vijf maanden beperkt was. Om die reden wordt aanbevolen de tandartsen in Noord-Limburg en de jeugdartsen van de GGD opnieuw te vragen het project zo actief mogelijk te ondersteunen.