Literatuuronderzoek naar de effectiviteit van maatregelen: maatregelen voor het verminderen van fysieke arbeidsbelasting

Binnen het KIA programma van 2022 hebben we onderzocht wat de rol van fysieke en psychosociale arbeidsbelasting is bij het ontstaan van werkgerelateerde aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Daartoe is literatuuronderzoek uitgevoerd en zijn secundaire analyses gedaan op data uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA). Het resultaat van dit onderzoek is beschreven in een (interne) rapportage voor de NLA (Douwes e.a., 2022). Uit dit onderzoek blijkt dat zowel fysieke als psychosociale risicofactoren een rol spelen bij het ontstaan van werkgerelateerde aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Bovendien is er sprake van een interactie-effect, dat wil zeggen dat het risico van fysieke en psychosociale risicofactoren samen groter is dan het risico van beide factoren afzonderlijk. Fysieke belasting verklaart wel het grootste aandeel van de aandoeningen: van alle beroepsziekten aan het bewegingsapparaat samen kan 45% worden toegeschreven aan herhalende bewegingen, 24% aan ongemakkelijke werkhoudingen en 17% aan een hoge werkdruk. Opvallend is dat aan het uitoefenen van krachten (zoals tillen, dragen, duwen en trekken) op populatieniveau een minder groot aandeel kan worden toegeschreven, namelijk 5%. De informatie uit dit on-derzoek biedt voldoende aanknopingspunten voor de NLA om de belangrijkste fysieke en psychosociale risicofactoren voor beroepsziekten aan het bewegingsapparaat te kunnen signaleren. Voor 2023 is daarom besloten om de aandacht te verleggen naar mogelijke maatregelen om de risico’s op het krijgen van werkgerelateerde aandoeningen aan het bewegings-apparaat te verminderen. Deze maatregelen richten zich bij voorkeur op de eerder genoemde risicofactoren. Omdat fysieke factoren de grootste rol spelen in het ontstaan van deze aandoeningen, is besloten om het onderzoek in eerste instantie te richten op maatregelen om de fysieke belasting te verminderen. Het onderzoek borduurt voort op een eerder door TNO uitgevoerd literatuur-onderzoek, als voorbereiding op het Programma ‘Preventie Beroepsziekten door fysieke belasting’ van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) (Douwes e.a., 2020). De literatuursearch voor dat onderzoek werd al in 2018 uitgevoerd en een update van deze kennis lijkt zinvol.