Keuzes maken voor een toekomstbestendig mobiliteitssysteem: de brug slaan tussen modellen en beleid

De grootschalige mobiliteitstransities die benodigd zijn ten behoeve van het realiseren van de klimaatdoelstellingen vragen om een andere manier van werken. Om robuust en nieuw beleid te maken en implementeren op weg naar een toekomstbestendig mobiliteitssysteem, is het wenselijk dat de kwantitatieve (modellen en data) en kwalitatieve (beleid en governance) werelden dichter bij elkaar worden gebracht. Dit brengt echter uitdagingen met zich mee. De afgelopen tijd heeft TNO hiermee ervaring opgedaan binnen diverse projecten, waaruit ook knelpunten naar voren komen. Zo zien we een grote mismatch tussen de modellen- en beleidswereld, waarbij modellen vaak pas worden ingezet om vragen omtrent de operationele, kleinschalige implementatie te beantwoorden terwijl impact wordt gezocht op het strategische, systeemniveau. Ook wordt het probleem vaak niet integraal opgepakt, terwijl dit wel noodzakelijk is. Om deze uitdagingen aan te pakken zien we drie mogelijke oplossingsrichtingen. Ten eerste is het (ondanks dat het niet altijd makkelijk gaat) raadzaam om de interactie tussen de modellen- en beleidswereld te faciliteren. Door middel van co-creatie trajecten kan er wederzijds begrip ontstaan waarbij de sterke punten van de mogelijke oplossingsrichtingen naar voren komen. Ten tweede werkt een dergelijk proces vooral goed als er ook verbinders en vertalers zijn: mensen die een vertaalslag kunnen maken van modelresultaten naar begrijpelijke output voor beleidsmakers; of die juist het geschreven beleid kunnen vertalen naar concrete inputparameters voor modellen. Daarbij is een belangrijk aandachtspunt dat modellen momenteel vaak pas in een laat stadium worden ingezet, als het beleid al volledig is uitgedacht. Modellen kunnen juist in dit vroege stadium helpen koers te bepalen en daarom bevelen wij ten derde aan om tijdig in het proces te starten met het inzetten van modellen. Middels quick-scan tooling is het mogelijk om in een vroeg stadium verschillende scenario’s en combinaties van maatregelen door te rekenen, waarmee de beste oplossingsrichtingen kunnen worden geïdentificeerd. In een aantal projecten hebben we deze nieuwe manier van werken reeds toegepast. Daaruit blijkt dat het werkt om partijen dichter bij elkaar te brengen en samen toe te werken aan de transitie naar een toekomstbestendig mobiliteitssysteem, maar dat dit niet vanzelf gaat. Er is en blijft veel tijd en aandacht nodig om beleidsmakers en modellenmakers te overtuigen van elkaars kwaliteiten, en samenwerking tussen deze twee werelden te faciliteren. Echter, als het proces eenmaal is gefaciliteerd, kan dit leiden tot een integraal, gezamenlijk toekomstbeeld waar alle partijen van profiteren!