Verkenning werkgelegenheidseffecten van klimaatmaatregelen

TNO heeft verkend wat een ambitieus klimaatakkoord op de kortere termijn voor effect kan hebben op de Nederlandse werkgelegenheid. Het is gebaseerd op de streefbeelden uit de PBL-analyse van december 2018 van de voorstellen voor hoofdlijnen voor het klimaatakkoord uit juli 2018 (dat betreft de werkgelegenheid in de energiesector (fossiel en duurzaam) + die bij de toeleveranciers). De berekening van de werkgelegenheid op basis van de streefbeelden is partieel, dat wil zeggen dat de doorwerking van klimaatmaatregelen op de nationale economie niet is uitgerekend. De werkgelegenheidseffecten zijn meerledig. De belangrijkste potentiële werkgelegenheidsgroei ontstaat door de extra investeringen in klimaatmaatregelen. De ontwikkeling, bouw, installatie, de levering van materiaal en aanvullende diensten levert veel extra werk op. Daarnaast ontstaat er werk voor bediening en onderhoud, maar valt er ook werk weg bij de fossiele energievoorziening. Door de extra bestedingen van huishoudens, bedrijven en overheden voor klimaatdoelen blijven bestedingen aan andere producten en diensten achterwege. Daardoor wordt in andere sectoren minder geproduceerd, en zal daar dus minder werkgelegenheid zijn. Ook via de arbeidsmarkt kan verdringing plaatsvinden. Vakmensen worden aangetrokken om energie- en klimaatmaatregelen te ontwerpen en uit te voeren. Een tekort aan vakmensen kan de groei bij andere sectoren belemmeren. Dit laatste is in toenemende mate een bron van zorg voor de energietransitie. Op langere termijn verwacht TNO hierdoor geen blijvende werkgelegenheidseffecten, positief noch negatief. Op korte en middellange termijn zijn de effecten op werkgelegenheid per saldo evenwel positief. In de samenvatting bij het rapport en eerdere berichten van derden naar aanleiding van dit rapport, is dit neutrale effect op de langere termijn onderbelicht gebleven. In het rapport is daarom de samenvatting aangevuld met de passage dat er op de langere termijn door verdringing geen blijvende werkgelegenheidseffecten verwacht worden, positief noch negatief.