Veiligheidsanalyse Resomeren

Uitvaartorganisatie Yarden onderzoekt alternatieve methodes van lijkbezorging voor begraven en cremeren. Eén van de alternatieven is resomeren. Op dit moment wordt onderzocht of dit proces in de nabije toekomst vanuit de sector kan worden aangeboden in Nederland. In Nederland (alsmede vele andere landen) zijn momenteel uitsluitend begraven, cremeren en donatie voor wetenschappelijk onderzoek wettelijke toegestane methodes in het kader van wetgeving op de lijkbezorging. Om resomeren legaal te kunnen aanbieden als een alternatieve methode zal dus een wetswijziging noodzakelijk zijn. Uit een door TNO enkele jaren geleden uitgevoerde Life Cycle Analyse (LCA) bleek dat resomeren een lagere milieubelasting heeft dan begraven en cremeren [1]. Echter tijdens een overleg van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties [3] werden zorgen geuit met betrekking tot de veiligheid. Naar aanleiding hiervan heeft Yarden TNO verzocht de veiligheidsrisico’s van resomeren nader te bestuderen. Op basis van een in de Verenigde Staten onderzochte resomatie-installatie, alsmede informatie uit de literatuur en gesprekken met betrokkenen (in de Verenigde Staten en Engeland), concludeert TNO dat er op veiligheidsgronden geen significante redenen zijn om resomeren niet wettelijk toe te laten in Nederland. Hierbij wordt bedoeld dat het proces van resomeren kan voldoen aan voorschriften in de Nederlandse wetgeving met betrekking tot arbeids- en omgevingsveiligheid, met enkele, eenvoudig haalbare, technische aanpassingen in de uitvoeringswijze in vergelijking met de in de Verenigde Staten onderzochte installatie. Het technische proces van resomeren is goed beheersbaar, gezien de uniforme input (het menselijk lichaam, alkalisch milieu) en gecontroleerde output (botresten, effluent met gedegradeerde vetten en eiwitten, voornamelijk in opgeloste toestand). De beperkte hoeveelheid gevaarlijke stoffen (zuren en logen) in de installatie kan hooguit een risico vormen voor de personen in de directe nabijheid van de resomator of de opslagtanks. Via gangbare veiligheidsanalyses (zoals een Risico-Inventarisatie en Evaluatie, RI&E) kunnen arbeidsveiligheid en -hygiëne worden gegarandeerd. Op basis van de analysedata en aangeboden hoeveelheden kan verder worden geconcludeerd dat de impact van het aangeboden effluent van het resomatieproces op het influent van een afvalwaterzuiveringsinstallatie verwaarloosbaar is. Er worden geen negatieve effecten verwacht bij het zuiveren van het resomatie-effluent op de installaties. Indien aangeleverde hoeveelheden groter worden dan zal de impact ook groter zijn en dient opnieuw getoetst te worden. Er is tevens gekeken naar ongevalsdata over (geregistreerde) incidenten met dergelijke installaties. Er hebben zich in de VS en Canada, waar deze wijze van lijkbezorging al ruim een decennium is toegestaan, tot nu toe geen geregistreerde incidenten voorgedaan die de arbeids- of omgevingsveiligheid in gevaar hebben gebracht. Indien er publieke aandacht was, of als zich controverses voordeden, lag de oorzaak steeds in levensbeschouwelijke of commerciële motieven. Er zijn op dit momenteel 2 commerciële aanbieders van resomatoren voor toepassing in de uitvaartbranche. Verder wordt de methode binnen enkele wetenschappelijke instituten toegepast. Bij het onderzoek heeft TNO zowel aan de commerciële als wetenschappelijke toepassingen aandacht besteed. Het gehele proces van resomeren zoals uitgevoerd door een van commerciële partijen is door TNO ‘gewitnessed’. Het betrof een installatie met operationele cycli die gebaseerd zijn op een significante leercurve. Nieuwe toetreders op de markt en toekomstige fabrikanten van apparatuur zullen eenzelfde, geoptimaliseerde ‘state of the art’ moeten ontwikkelen, waarbij ook alle apparatuur en gebruikte ruimtes moeten zijn voorzien van de juiste toelatingskeuren, zoals voor drukvaten, opslagvoorzieningen en gebruik van gevaarlijke stoffen. De eindgebruiker (de uitvaartbranche) zal bij toepassing van deze techniek de juiste procedures moeten doorlopen om aan te tonen dat wordt voldaan aan de wettelijke voorschriften. Voor wat betreft de arbeidsveiligheid is dat (ref. artikel 5 van de Arbowet) het (laten)uitvoeren van een Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) voor de veiligheid van werknemers en bezoekers van de inrichting. Voor wat betreft de omgevingsveiligheid moet worden voldaan aan de voorschriften in de omgevingsvergunning. Qua procesveiligheid is het de stand der techniek in Nederland om een storingsanalyse (of een vergelijkbare studie) uit te (laten) voeren om aan te tonen dat veiligheidsrisico’s beheersbaar zijn, dat voldoende maatregelen zijn getroffen en dat deze, bijvoorbeeld middels een veiligheidsmanagementsysteem, voldoende zijn geborgd.