Vergelijking van de arbeidsomstandigheden en inzetbaarheid van zzp'ers en werknemers 2012

In dit rapport vergelijken we de arbeidsomstandigheden en inzetbaarheid van zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers) en werknemers in loondienst in Nederland. Dit doen we op basis van de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) 2012 (Ybema et al., 2013) en de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) 2012 (Koppes et al., 2013). Enerzijds hebben zzp'ers iets vaker gevaarlijk en fysiek zwaar werk, is de emotionele belasting iets hoger en doen zij moeilijker werk dan werknemers. Anderzijds rapporteren zzp'ers iets minder arbeidsongevallen en een iets lagere werkdruk. Een groot verschil is dat zzp'ers aanzienlijk meer variatie in hun werk hebben maar een slechtere werk-privébalans rapporteren dan werknemers. Wat betreft de gezondheid en inzetbaarheid wijken zzp'ers in positieve zin af van werknemers. Ondanks de hogere disbalans tussen werk en privé zijn zzp'ers in het algemeen meer tevreden met hun werk en ervaren zij aanzienlijk minder burnoutklachten. Ze hebben werk dat beter past bij hun kennis en vaardigheden en denken 4 jaar langer door te kunnen en willen werken dan werknemers.Zzp'ers zijn gemiddeld ouder, vaker man en vaker hoogopgeleid. Bovendien werken zzp'ers vooral in bepaalde sectoren, zoals de landbouw, de bouwnijverheid, de zakelijke dienstverlening en de cultuur- en recreatiesector en minder vaak dan werknemers in het openbaar bestuur, het onderwijs of de gezondheidszorg. Zzp'ers vormen een vitaal onderdeel van de beroepsbevolking. Sommige subgroepen zzp'ers lijken echter relatief kwetsbaar te zijn en worden vaker blootgesteld aan slechte werkomstandigheden dan vergelijkbare werknemers. Dit geldt vooral voor een deel van de zzp'ers in de bouwnijverheid, die veel uren per week werken en relatief vaak gevaarlijk en fysiek zwaar werk verrichten. Bovendien hebben zij vaker moeite om financieel rond te komen en hebben zij een slechtere balans tussen werk en privé dan bouwvakkers in loondienst.