Duurzame inzetbaarheid van ouderen

Duurzame inzetbaarheid van ouderen: resultaten van de eerste meting van STREAM

Ybema, J.F.
Geuskens, G.
van den Heuvel, S.

2011

In deze notitie presenteren we een selectie van de inhoudelijke bevindingen van de eerste meting van de Study on Transitions in Employment, Ability and Motivation (STREAM). STREAM is een grootschalig longitudinaal onderzoek onder personen van 45 tot 64 jaar naar de arbeidsparticipatie van ouderen in Nederland. In oktober 2010 heeft de eerste meting van STREAM plaatsgevonden. Door de vergrijzing en ontgroening van de Nederlandse beroepsbevolking is het van belang dat de arbeidsparticipatie van ouderen toeneemt. Op dit moment is er nog onvoldoende kennis over de factoren die deze arbeidsparticipatie beïnvloeden. STREAM heeft als doelstelling om te identificeren onder welke omstandigheden personen van 45 tot 64 jaar (langer) in betaald werk participeren, met een goede productiviteit en in goede gezondheid. Dit moet handvatten opleveren om een gezonde en productieve arbeidsparticipatie van 45-plussers te bevorderen. In deze notitie richten we ons op bevindingen die een beeld schetsen van de duurzame inzetbaarheid van werknemers, zelfstandigen en niet-werkenden van 45 tot 64 jaar. Bij werknemers onderzochten we enerzijds of kwetsbare groepen (ouderen, laagopgeleiden en arbeidsgehandicapten) slechter af zijn wat betreft (belangrijke pijlers van) duurzame inzetbaarheid (gezondheid, scholing en vorming en arbeidsmobiliteit). We concluderen dat laagopgeleiden en arbeidsgehandicapten inderdaad minder goed scoren op een aantal aspecten van duurzame inzetbaarheid. Dit geldt niet zonder meer voor oudere werknemers binnen de groep 45-plussers. Dit is mogelijk het gevolg van het healthy worker effect. Verder blijkt dat gezondheid en kennisveroudering, en in mindere mate scholing en arbeidsmobiliteit, samenhangen met het vermogen, de motivatie en de gelegenheid om te werken van werknemers. Bij zelfstandigen gingen we na in hoeverre zij een positieve selectie vormen van de werkenden: kiezen vooral personen die gezond en hoogopgeleid zijn ervoor om als zelfstandige te gaan werken? Of is het eerder omgekeerd en worden personen die niet in staat zijn om een baan als werknemer te krijgen of te behouden noodgedwongen zelfstandig? We concluderen dat zelfstandigen die als ondernemer aan de slag zijn gegaan omdat ze een nieuwe uitdaging zochten inderdaad een positieve selectie te vormen. Zij zijn vergeleken met de overige zelfstandigen en werknemers hoger opgeleid en vitaler. Bovendien schatten ze hun werkvermogen hoger in en werken ze vaker omdat ze werken plezierig vinden. Bij de niet-werkenden is het vooral van belang om inzicht te krijgen in het onbenutte arbeidspotentieel van niet-werkenden: in hoeverre willen en kunnen niet-werkenden betaalde arbeid verrichten? Ondernemen zij activiteiten om (weer) te gaan werken? En hoe verschilt dat tussen arbeidsongeschikten, werklozen, gepensioneerden en huisvrouwen? Uit het onderzoek blijkt dat in alle groepen niet-werkenden een deel van de respondenten gericht is op het verkrijgen van betaalde arbeid. Vooral werklozen spannen zich in om betaald werk te verkrijgen. Werklozen ervaren echter een lage gelegenheid om te werken: zij geven in grote meerderheid aan dat werkgevers hen te oud vinden en dat ze niet de kans krijgen om te werken.

Behavioural and Societal Sciences
Organisation
Workplace
WH - Work & Health

http://resolver.tudelft.nl/uuid:cec25ac0-5845-47a7-bffb-1c86f41f535f

444849

TNO, Hoofddorp

report