Cognitive heuristics and biases (H&B) have powerful influence on judgement and decisionmaking and thereby on human behavior. These (mainly unconscious) tendencies may thus also have high impact in many military situations and circumstances. This counts for the own organization as well as for direct opponents and neutral actors, such as coalition partners, home front, media and political and governmental participants. A thourough insight into the underlying mechanisms of H&B may thus provide a basis for the development of methods for protection of the own forces against the disadvantages of H&B bases irrationality as well as for deliberate influencing, or manipulation, of other (opponent) parties in the military arena. In the present report, current knowledge and explanations of human (ir)rationality are critically discussed and supplemented on the basis of neuroscientific insights into the basic characteristics of neural information processing. Next, we present a new neuro-evolutionary framework for H&B that provides real explanations and a categorisation of H&B on the basis of neuroscientific and evolutionary mechanismes and principles. Finally some theoretical and practical implications of the results are described related to behavior influence in the military.
De door Nederland uitgevoerde militaire missies vinden vaak plaats in verstedelijkt gebied, in landen met minder bekende culturen en in regio’s met veel lokale groepen die ieder hun eigen belangen hebben. De vele actoren in combinatie met de toenemende onvoorspelbaarheid van de omgeving en situatie, en de complexiteit van missiedoelstellingen, zorgt er voor dat militaire operaties steeds ingewikkelder worden. Op alle niveaus moeten militaire professionals onder tijdsdruk complexe en kritische beslissingen nemen, met consequenties die het verschil kunnen maken tussen leven en dood. De hoofddoelstelling van militaire operaties is het veranderen van gedrag van de actoren in, of betrokken bij, het conflict. Om gedrag effectief te kunnen beïnvloeden, is kennis van gedrag en hoe dat, op basis van besluitvormingsprocessen, tot stand komt, noodzakelijk. Menselijk gedrag is het resultaat van besluitvormingsprocessen die veel sterker worden bepaald door onbewuste en gevoelsmatige en processen ('gut feeling') dan meestal wordt verondersteld. Bij de oordeels- en besluitvorming gebruiken mensen veelvuldig bepaalde denkwijzen en nemen zij beslissingen die afwijken van rationele analyse en logica. Deze denkwijzen heten 'heuristieken'. Ze zijn de mens eigen en komen systematisch en universeel voor, onder veel verschillende omstandigheden. Ze kunnen, afhankelijk van de specifieke situatie, goed dan wel verkeerd uitpakken. Als de denkwijze tot een aantoonbaar onjuiste of suboptimale uitkomst leidt, dan wordt dat 'bias' genoemd. Op die manier kunnen mensen met grote subjectieve zekerheid oordelen vormen of beslissingen nemen op grond van een consistente set indrukken en opvattingen die echter maar door weinig gegevens worden ondersteund, zelfs als we ons van het bestaan en de aard van heuristieken en biases bewust zijn ('Illusie van validiteit'). Heuristieken en biases zijn krachtige 'triggers' van oordeels- en besluitvorming; ze bepalen voor een groot deel hoe mensen zich (op basis van die beslissingen) gedragen. Dit kan op alle militaire niveaus en onder allerlei omstandigheden grote effecten hebben. Immers: besluiten nemen en handelen op basis van onbewuste (intuïtieve, gevoelsmatige, ongecontroleerde) processen ipv expliciete rationele overwegingen maakt kwetsbaar en beïnvloedbaar. Begrijpen hoe gedrag tot stand komt op basis van de onderliggende mechanismen van heuristieken en biases is daarom van groot belang, niet alleen voor jezelf maar ook voor anderen. Meer inzicht hierover kan een waardevolle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van methoden om de eigen gelederen te beschermen tegen nadelige effecten ervan. Daarnaast kan het helpen bij de ontwikkeling van effectieve beïnvloedingsmethoden tegen opponenten en andere actoren. In dit rapport bespreken we de bestaande kennis hierover, analyseren en nuanceren deze en vullen dit verder aan op basis van inzichten over neurale informatieverwerking. We presenteren op basis hiervan een neuro-evolutionair raamwerk dat verklaringen en een categorisering oplevert van bias op basis van neurowetenschappelijke en evolutionaire mechanismen en principes. Door kenmerken van 'hogere' cognitieve besluitvorming te verklaren uit elementaire neurale basisprocessen slaan wij in dit rapport een nieuwe brug tussen de cognitieve- en de neurowetenschappen. De inzichten die oplevert kan waardevolle aanknopingspunten bieden om meer grip of invloed te krijgen op menselijke oordeels- en besluitvorming en daarmee op het menselijke gedrag. Tot slot beschrijven we de theoretische en praktische implicaties van de resultaten in relatie tot gedragsbeïnvloeding ten behoeve van de militaire praktijk.