This thesis is the result of the ‘Shift Your Work’ study, which aims to contribute to a better understanding of sustainable employability of older shift workers by implementing new shift systems. This thesis builds on two premises. The first premise constitutes that shift work becomes more demanding with older age (Part I), the second premise entails that the type of shift system may contribute to sustainable employability. The ageing shift worker The premise that shift work becomes more demanding with older age is based upon the adverse effects of shift work on health, performance and social life due to the disturbance of biological and social circadian rhythms in combination with the physiological deterioration with older age. Yet, at the intersection of shift work and age, evidence is lacking, leading to the overall objective of Part I: to examine the effects of shift work on health, work functioning and social life within different shift systems, with a special focus on age.
Personaliseren van roosters, bijvoorbeeld naar chronotype, van belang bij ploegendiensten bij oudere werknemers. In dit proefschrift is de aanname onderzocht dat werken in ploegendienst zwaarder wordt met toenemende leeftijd en in hoeverre roosters kunnen helpen bij het duurzaam inzetbaar houden van oudere ploegendienstwerknemers. In drie studies is geen consistent bewijs gevonden dat oudere ploegendienstwerknemers meer problemen ervaren met werken in ploegendienst dan jongere werknemers. Andere factoren, zoals het chronotype (de mate van ochtend- of avondmens), bleken beter individuele verschillen in slaap en herstelbehoefte te verklaren dan leeftijd. In drie andere studies is gevonden dat roosters die voldoen aan ergonomische roostercriteria kunnen bijdragen aan de duurzame inzetbaarheid van ploegendienstwerknemers. Het proces voorafgaand aan de implementatie van een nieuw rooster bleek echter minstens even belangrijk als het roosterontwerp zelf over hoe werknemers een nieuw rooster ervaren. Mogelijke verklaringen voor deze resultaten zijn dat alleen de sterksten blijven werken in ploegendiensten en dat collectieve roosters weinig ruimte bieden aan individuele wensen. Met de verhoging van de pensioensleeftijd en het groeiende aantal oudere ploegendienstwerknemers, komen ontziemaatregelen voor oudere ploegendienstwerknemers onder druk te staan. Er is daarom meer onderzoek nodig hoe alle ploegendienstwerknemers inzetbaar te houden tot aan het pensioen. Een interessante strategie om verder te ontwikkelen is het personaliseren van roosters, bijvoorbeeld naar chronotype.